لحظه لحظه‌هایی سخت‌تر از مرگ/نگاهی اجمالی به امامت امام مجتبی علیه السلام
تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۸۴۳۴۵
علی ستاری نوشت: بدون شک اگر امام حسن علیه السلام، صلح با معاویه را نمی‌پذیرفت، با توجه به شرایط حاکم در سپاه امام حسن و خیانت‌هایی که انجام شده بود ممکن بود جان خود را بدون دخالت معاویه و توسط لشکریان خودش از دست دهد، اما امام مجتبی در صلح با معاویه، حقوقی را برای خود ایجاد کرد که حق قیام بر علیه معاویه را به دست او دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش خبرگزاری برنا هرمزگان، امام حسن مجتبی، دومین پیشوای شیعیان است که دوران امامت وی به دلیل سطحی‌نگر بودن مردم جامعه و به تعبیر مقام معظم رهبری نداشتن، تحلیل سیاسی صحیح یکی از سخت‌ترین دوران‌ها شد و به تعبیری باید گفت که سخت‌گیری‌ها به اهل‌بیت رسول گرامی اسلام از دوران امام مجتبی علیه السلام چهره‌ای جدید به خود گرفت و بی‌حرمتی‌ها افزایش یافت.
امام مجتبی علیه السلام، امامت را در جامعه‌ای به دست گرفت که دستگاه تبلیغاتی معاویه، بدترین سم‌پاشی‌ها را بر علیه اهل‌بیت علیهم السلام انجام داده است و تقریبا به لحاظ اعتقادی بخشی از جامعه اسلامی را از دامان اسلام ناب محمدی جدا کرده است و بر اساس همین تزریقات مسموم دستگاه معاویه به جامعه، خوارجی زاده شده است که در رعایت ظاهر دین چیزی کم ندارند اما از حقیقت دین چیزی نفهمیده‌اند؛ برای بخشی از جامعه‌ی اسلامی، ایستادن در برابر معاویه تبدیل به امری تعصبی شده است بر همین اساس است که برخی از بزرگان، یکی از شروط پذیرش خلافت امام مجتبی علیه السلام را جنگ با معاویه می‌دانند اما همان‌ها با خلف وعده؛ وقتی برق سیم و زر های معاویه چشمشان را گرفت به امامشان پشت کردند و بیعت شکسته و به سوی معاویه رفتند.
بنا به گفته شیخ مفید (ره)، ترکیب لشکر امام حسن علیه السلام اینگونه بود: گروه اول که بسیار محدود و انگشت شمار بودند، شیعیان خاص حضرت بودند، گروهی نیز امام حسن را خلیفه پنجم می‌دانستند و به این واسطه همراه امام بودند، گروهی دیگر از روی بی‌میلی و فقط برای اینکه روسای قبایلشان آن‌ها را مامور به یاری کرده بود امام را همراهی می‌کردند، بخشی دیگر از سپاه امام نیز خوارج بودند که چون جنگ با معاویه را جایز می‌دانستند، در سپاه امام مجتبی علیه السلام حاضر شده بودند، سودجویان و غنیمت‌طلبان هم که در این میدان حاضر بودند هر چند که بسیاری از کوفیان به دلیل اینکه جنگ با معاویه را جنگ مسلمان با مسلمان می‌دانستند و جنگ مسلمان با مسلمان غنیمت و اسیر و کنیزگرفتن ندارد، همراهی نکردند و علاقه‌شان بیشتر به همراه شدن با معاویه بود چرا که معاویه در شامات، در سرحدات ممالک اسلامی بود و در جنگ با کفار غنایم و اسیر نیز به دست می‌آورد.
شاید اوج مظلومیت امام را در این یک خط از نامه‌ی یکی از فرماندهان سپاه امام حسن به معاویه بتوان دید، که نوشته است" حسن را زنده می‌خواهی یا مرده؟ " و معاویه برای اینکه امام را آزار دهد، خودش بخشی از نامه‌های فرماندهان سپاه امام را برای امام مجتبی فرستاد و قبل از رویارویی دو سپاه با هم، لشکریان منصوب به امام مجتبی حتی اجازه‌ی سخنرانی به او ندادند، به خیمه‌اش حمله کرده و خیمه را غارت کردند و امام مجتبی را زخمی کردند، کوفیان نیز در این اثنا به معاویه نامه نوشته و به او اطمینان داده بودند که از معاویه حمایت خواهند کرد لذا همین شد که امام مجتبی با یاران اندکی که داشت به سمت مدائن حرکت کرد و در آن جا سکنی گزید.
صلح امام مجتبی علیه السلام با معاویه یکی از وقایع مهم تاریخ اسلام است که متأسفانه برخی‌ها این واقعه را تفسیر به رای می‌کنند اما به قول استاد صفایی حائری " اگر امام حسن به صلح دچار مى‌شود، به خاطر تنهایى و خیانت یارانى است که پول معاویه و ریاست او را به دل گرفتند و از امام بریدند؛ و اگر على در برابر معاویه و قرآن‌هاى بلند صلح را نمى‌پذیرد، به خاطر فریب و نیرنگى است که در میان است. پس صلح و سازش در جنگهاى عقیدتى و در مبارزه‌هاى مقدس دینى تا رسیدن به هدف معنا ندارد. مگر آنجا که به دشمن فرصت بازگشت بدهى و یا براى خودت فرصت جمع‌آورى و تجدید قوا بخواهى." (۱)
بدون شک اگر امام حسن علیه السلام، صلح با معاویه را نمی‌پذیرفت، مطمئنا با توجه به شرایط حاکم در سپاه امام حسن و خیانت‌هایی که انجام شده بود ممکن بود جان خود را بدون دخالت معاویه و توسط لشکریان خودش از دست دهد و قضاوت تاریخ و تفاسیر کاملا تغییر پیدا کند اما امام مجتبی در صلح با معاویه، حقوقی را برای خود ایجاد کرد که حق قیام بر علیه معاویه را به دست او دهد، چرا که معاویه قطعا به عهدی که می‌بست عمل نمی‌کرد و همین امر به جریان حق فرصت عرض اندام می‌داد و با استفاده از همین مفاد صلح‌نامه است که امام حسین علیه‌السلام، دست به قیام می‌زند و خون پاکش برای همیشه ستمگران را رسوا می‌کند.
به قول استاد صفایی حائری" امام حسن(ع) سازشگر نیست؛ چون نه تخفیف داده و نه تسلیم شده؛ چون یاورى ندارد، تحمیل نمى‌کند؛ مى‌ایستد تا زمینه را فراهم نماید؛ مبارزه اى که به خاطر خدا و بالاتر از عدالت و تکامل شکل گرفته، چگونه مى تواند حتى در سطح مبارزه با استثمار و استعمار و استبداد بماند و چگونه مى تواند تخفیف بدهد و تا سطح نان و مسکن تنزل کند؟(۲)
امام مجتبی بعد از صلح با معاویه دوران سختی را پشت‌سر گذاشت و همواره مخاطب توهین‌ها و تهمت‌ها بود؛ به قول استاد شیخ جعفر ناصری؛ "لحظه لحظه قضایایی که در زندگی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام اتفاق افتاد، از مرگ سخت تر است؛ مصیبت هایی که برای مادر حضرت در کودکی و مقابل چشم ایشان اتفاق افتاد؛ تا غربت و مظلومیت و شهادت پدرشان؛ تا جسارت هایی که به پدرشان روی منابر می کردند و همچنین اذیت هایی که از اطرافیان خود کشیدند؛ تا جایی که حتی بعضی از اطرافیان حضرت به ران حضرت خنجر زدند یا ایشان را با لقب یا مُذلل المؤمنین،(ای ذلیل کننده مومنین) خطاب می کردند، یک سری هم زخم زبان ها را شروع کردند؛ واقعا چه قدر سخت است؛ اما آقا امام مجتبی علیه السلام فقط به خاطر مصالحی که از ناحیه حق تعالی تعریف شده بود، باید تحمل می کردند و کاملاً صبوری کردند.
و در خاتمه این بخش از کتاب درسهایى از انقلاب(تقیه) را می‌آوریم که نوشته است" دنیا با تمامى گوشهایش مى‌شنود که مى‌گویند امام مجتبى مؤمنین را ذلیل کرد، که امام مجتبى زبانش گویا نبود، که او ترسید، که او زن باره بود و از جنگ هراسید. راستى که عجب تلخهاى شیرینى است. امام مجتبى که زبانش معاویه را مى‌لرزاند، گنگ معرفى مى‌شود و مردمى که به دنیا روى مى‌آورند عزّت خدا مى‌شوند و خطاب مذلّ المؤمنین سر مى‌دهند آن هم تا روزهاى آخر، حتّى آن هنگام که امام پاره‌هاى جگرش را در میان طشت مى‌بیند و خون دلش را به روى زمین مى‌ریزد.
شیرینى دنیا در همین است که با تلخى‌هایش نهفته‌ها را آشکار مى‌کند و ته کیسه را بیرون مى‌ریزد و سرمایه‌ها را نقد مى‌نماید.(۳)
۱- قیام، ص: ۲۴۲
۲-تطهیر با جارى قرآن(۲)، ص: ۳۰۵
۳-درسهایى از انقلاب(تقیه)، ص: ۱۹۲
یادداشت و گزارش: علی ستاری
انتهای پیام/
آیا این خبر مفید بود؟نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: امام حسن ع شهادت امام حسن مجتبی علی ستاری امام مجتبی علیه السلام صلح با معاویه سپاه امام امام حسن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۸۴۳۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هر صبح و شام در آستانه مقدسه رضوی قرآن تلاوت نمایند / نگاهی به شواهد تاریخی درباره پیشینه قرائت قرآن در حرم مطهر امام رضا(ع)
پنجشنبه گذشته به رسم دیرینه، جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در قالب برنامه دارالحفاظ آغاز شد. در این جلسه که ساعت 4 صبح پنجشنبه 6اردیبهشت در مسجد گوهرشاد برگزار شد استاد سیدمرتضی سادات فاطمی به عنوان پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی دعوت شد تا استاد این جلسه سنتی قرآنی در حرم مطهر رضوی باشد. قرار زیبایی که بناست با حضور سایر اساتید پیشکسوت تکرار شود. به این بهانه مروری بر پیشینه برنامه‌های قرآنی حرم مطهر رضوی داریم.
قرائت قرآن در جوار بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) سنتی به قدمت این صحن و سراست. نشان آن، قدیمی‌ترین قرآن وقفی این آستان است. سنتی که طی قرن‌ها به مرور شکل گرفت و به شکل مراسمی آیینی قد کشید. نشان به این نشان که در دوره صفوی حفاظ حرم مطهر دارای جایگاه ویژه‌ای بودند و واقفان برای پایداری سنت تلاوت در حرم علی بن موسی الرضا(ع) وقف‌های متعدد داشتند. یکی از این وقف‌ها مربوط به خواجه علاءالدین حاجی در عهد شاه طهماسب اول صفوی است که به تاریخ 993 قمری وقف و بخشی از درآمد آن صرف تأمین هزینه تلاوت قرآن در حرم مطهر شده تا حفاظ هر صبح و شام در روضه متبرکه، قرآن تلاوت کنند. سنتی دیرین که تا امروز ادامه دارد. کافی است سحرگاه به نیت زیارت به حرم مطهر رفته و پس از عرض ارادت، سری به مسجد گوهرشاد بزنید تا قاریان را نشسته به احترام ببینید و نوای ملکوتی قرآن را بشنوید که بر بال‌های ملائک تا آسمان می‌رود.
سنتی که از آغاز بود
قرائت قرآن در اماکن مقدس توصیه پسندیده‌ای است که در مزارات سرزمین‌های اسلامی از آغاز اسلام برقرار بوده است. با شکل‌گیری مشهدالرضا(ع) در قرن سوم هجری و حضور زائران بر گرد مرقد مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) قرائت قرآن نیز رایج بوده است. به نوشته مؤلف عیون اخبارالرضا(ع)، در قرن چهارم هجری زائران در کنار مرقد امام رضا(ع) قرآن تلاوت می‌کردند. ابن‌بابویه با واسطه از ابوعلی محمد بن معاذ و به نقل از ابوعمر و محمد بن عبدالله حاکم نوغان می‌نویسد: «مسافری از ری که نامه‌ای از بعضی سلاطین حمیر برای نصربن احمد امیر بخارا داشت، به زیارت حرم آمده، شب را در حرم به سر برد و بعد از نماز شروع به خواندن قرآن کرد».
قرآن‌های موجود در موزه آستان قدس رضوی با قدمت هزارساله خود شاهدی دیگر بر این ماجرا هستند. قدیمی‌ترین قرآن وقفی به شماره 3004 که به خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، متعلق به ابوالقاسم علی بن ناصرالدوله ابی‌الحسن محمد بن ابراهیم سیمجور است که به سال 363 وقف شده است. به جز این، دو قرآن دیگر نیز یکی وقف سلطان محمود غزنوی به تاریخ 393 قمری و دیگری مربوط به ابوالبرکات که در رمضان 421 قمری وقف شده است. غیر از تاریخ، نکته دیگری که در وقف‌نامه این قرآن آمده و از نظر اثبات تلاوت قرآن در این آستان دارای اهمیت است، تصریح به عدم خروج قرآن از حرم است. گفته می‌شود با گسترش این صحن و سرا و رونق مشهدالرضا(ع) به موازات توجه به خدمات رفاهی برای زائران، در خصوص نیازهای عبادی و زیارتی آن‌ها نیز اندیشه می‌شده است. اما در این مورد تا قرن نهم هجری سندی در دست نیست و نخستین و قدیمی‌ترین خبر در این خصوص متعلق به برگزاری آیین قرائت قرآن در حرم مطهر به گزارش فضل‌االله روزبهان خنجی است که در شرح سفر زیارتی محمد خان شیبانی به مشهد، در وصف مراسم قرائت قرآن حفاظ نوشته است: «...و اشارت علیه سانح شد که حفاظ در بیرون قبه قرائت قرآن نمایند و فرمودند مکروه است در پایین قبر قرآن خوانند و تأکید نمودند که «... باید بعد از این، حفاظ مرقد مقدس رضوی در بیرون قبه تلاوت نمایند؛ به رعایت ادب اقرب است». سپس مولانا حافظ جامی، غزلی ترکی در هشت بیت در منقبت امام رضا(ع) با رخصت همایونی قرائت کرد و آن گاه حدیثی قدسی به اسناد مسلسل، به روایت حضرت رضا(ع) قرائت و ترجمه شد و همگان فیض بردند».
با مرور این شرح به جزئیات مهمی در خصوص مراسم قرائت در حرم مطهر رضوی می‌رسیم. نخست اینکه مراسمی اینچنین دارای سابقه بوده و در پایین پای حضرت اجرا می‌شده و پس از این زمان به مکانی دیگری منتقل شده‌است. جز این می‌توان درباره تشریفات مراسم نتایجی گرفت، مانند اینکه در پایان تلاوت قرآن، برنامه‌های دیگری مانند سخنرانی و شعرسرایی برقرار بوده و همچنین شرح احادیث انجام می‌شده است. اشعار و احادیثی که بعدها منشآت خواجه نصیر طوسی و مدایح دوازده امام جای آن را گرفت.
دارالحفاظ، رواقی برای حفاظ حرم مطهر
دیگر خبری که از قرن نهم می‌تواند در خصوص سنت تلاوت قرآن در حرم مطهر رضوی ذکر کرد، وجود رواق دارالحفاظ در حرم مطهر است. رواقی که گفته می‌شود به دست گوهرشاد بیگم در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده و نامش را از حفاظ قرآن کریم حرم مطهر دارد. گفته می‌شود وجود این رواق و نامش نشان‌دهنده این است که مراسمی اینچنینی در عهد تیموریان و حتی در قرن هشتم نیز مرسوم بوده و به همین دلیل مکانی ویژه برای آن ساخته و تدارک دیده‌اند. دیگر شاهد و سند ماجرا نشان مصدری حافظ مسجد جامع گوهرشاد است که سلطان حسین میرزای بایقرا به نام خواجه حافظ حسینعلی (که از حافظان و قاریان بزرگ آن دوره خوراسان بوده) صادر کرده است و به موجب این حکم، او ریاست حفاظ بیت‌المغفره و مسجد جامع گوهرشاد را عهده‌دار شده است. برای فهم بیشتر از این سنت باید در تاریخ جلوتر بیاییم تا به عهد صفوی برسیم. در این دوره به خاطر وقف‌نامه‌هایی که عواید آن به این مراسم اختصاص یافته و همچنین اسنادی که درزمینه مواجب حفاظ و شرح هزینه برگزاری مراسم وجود دارد می‌توان به اصطلاحات مربوط به این مراسم رسید. اصطلاحاتی مانند صدرالحفاظ، حافظ، سلطان القراء و صدر القراء که به جایگاه و اهمیت حافظان قرآن و این مراسم در عهد صفوی اشاره دارد. گفته می‌شود حفاظ در عهد صفوی زیر نظر خادم‌باشی و همچنین سرکشیک که متولی این مراسم بود، خدمت می‌کردند. براساس این وقف‌نامه‌ها حفاظ در دو دسته «حفاظ بالاسرمبارک» و «حفاظ حرم مطهر» زیر نظر مسئولان به تلاوت قرآن و ادعیه می‌پرداختند. شرح این وقف‌نامه‌ها مفصل است و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.
آزاده خلیلی
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است